قلعه اسپهبدان رودبار

نام این قلعه برگرفته از نام روستایی در نزدیکی این قلعه به نام اسپهبدان یا اسپابزل است که در فاصله 1000 متری جنوب شرق قلعه قرار دارد.

این قلعه در 37 کیلومتری شمال جیرنده، 2 کیلومتری شمال روستای شاه شهیدان و یک کیلومتری شرق اسپهبدان از توابع دهستان خورگام بخش خورگام شهرستان وردبار و بر روی کوه اسپهبدان، که دارای چشم اندازی بسیار زیبا و دیدنی است، قرار دارد. غار اسپهبدان در فاصله یک کیلومتری جنوب قلعه قرار دارد و جنگل های سیاهکل شما و شمال شرق قلعه را پوشانده است.

البته نام این روستا می تواند از سلسله اسپهبدان گیلان گرفته شده باشد. دسترسی به قلعه از دو طریق امکانپذیر می باشد: راه اول، که آسانتر است، از شرق گیلان، سیاهکل و دیلمان است. عبور از روستای آسیابر و رسیذدن به اسپهبدان. راه دوم از رستم آباد و پشت سر گذاشتن روستاهای منطقه عمارلو و رسیدن به روستای اسپهبدان. برای رسیدن به این قلعه راه های دیگری هم وجود دارد.

قلعه اسپهبدان یکی از معدود قلعه های شناخته شده! منطقه شاه شهیدان و اسپهبدان است که جایگاهآن نسبت به زمین های اطراف خود 50 متر بلندتر است. گسترش قلعه غربی – شرقی است و از شمال غرب به کوه و قله درفک، و از جنوب به روستای اسپهبدان و مزارع سرسبز آن منتهی می شود. این قلعه بر روی بستر کوه صخره ای که طول آن از شرق به غرب 100 متر و عرض آن از شمال به جنوب 70 متر است، قرار گرفته و از سه جهت شمال، جنوب و شرق دارای شیب تندی است.

تنها را ه دسترسی به قلعه از سمت غرب است و به نظر می رسد به کشیدن دیوارهای قطور و بلند در بخش غربی، ان را تقویت کرده و دسترسی دشمن را به آن غیرممکن کرده باشند.

در سمت غرب قلعه، بقایایی از آب انبار با ارتفاع 70 تا 100 سانتی متر با مصالحی از آجر، سنگ لاشه و ساروج دیده می شود. ورودی قلعه در سمت غرب قرار دارد. بقاییایی از آثار معماری مربوط به پی دیوار ها در این بخش، در اثر حفاری غیر مجاز پدیدار گشته است. مصالح به کار رفته در بنا از سنگ های لاشه، آجر خام همراه با ملاط گچ و ساروج است.

ضخامت دیوار ها نشان می دهد که این قلعه در گذشته دارای استحکام خوبی داشته. هم چنین در سطح داخلی قلعه، احتمالا فضاهای مسکونی متعددی وجود داشته که بر اثر عوامل مختلفی از جمله حفاری غیر مجاز تخریب شده اند. با توجه به موقعیت قلعه و همچنین اشراف آن بر منطقه، به نظر می آید این فلعه در گذشته بیشتر جنبه دیدبانی و نظارتی داشته است، اما احتمالا در مواقع حمله و هجوم دشمن پناهگاه نیز بوده است.

با توجه به شباهت این قلعه به قلعه های دوره اسماعیلیه می توان این قلعه را به آن دوران نسبت داد.